(De Julio,New York 1897)
Το μαντολίνο γνώρισε ευρεία διάδοση ιδιαιτέρα στις αρχές του 20 ου αι τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική (mandolin craze). Την περίοδο εκείνη κατασκευαστές δημιούργησαν αριστουργήματα ακολουθώντας τις αρχές της κάθε σχολής κατασκευής μαντολίνου.
• Ναπολιτάνικη-Vinaccia,Calace κλπ
• Ρώμης-De santis, Embergher,Egildo,Cerrone
• Μιλάνου,Cassini,Monzino,Albertini(παλιότερος τύπος μαντολίνου)• Γερμανικό
• Αμερικής-Μαντολίνο με επίπεδη πλάτη ή archtop.Στηρίχθηκε στην δουλειά του Gibson και του Loyd Loar όπως και των Larson Brothers
Οι Έλληνες κατασκευαστές των αρχών του 20 αι. Μουρτζινος,Γομπάκης,Ι.Γ.Σταθόπουλος,Α.Σταθόπουλος,Κοπελιάδης κλπ, ακολούθησαν την σχολή της Νάπολι, κατασκευάζοντας κυρίως ,εξαιρουμένων του Μούρτζινου και του Αναστασίου Σταθόπουλου που είχαν και ακριβά μοντέλα, όργανα που απευθύνονταν στο ευρύ κοινό.
΄Ενας σχετικά άγνωστος κατασκευαστής από το Βόλο, ο Γ.Δ. Στάμος στα τέλη του 19ου αι κατασκευάζε μαντολίνα στα οποία το σκάφος αποτελείτο τέσσερις μεγάλες δόγες.
Είναι άγνωστο πόση διάδοση είχε αυτή η μέθοδος ωστόσο η μοναδικότητα της την κάνει άξια αναφοράς και σίγουρα ανάγεται σε παλαιότερες εποχές. Όργανα του (πιθανόν) ένα μαντολίνο (1877), το οποίο μάλλον είναι και το παλαιότερο μαντολίνο της ελληνικής οργανοποιείας, και ένας ταμπουράς φυλάσσονται στο μουσείο της Accademia Nazionale Di Santa Cecillia και ανήκαν στην προσωπική συλλογή της Βασίλισσας Μαργαρίτας της Ιταλίας
Πρόσφατα ένας συλλέκτης απέκτησε ένα ιδιαίτερο μαντολίνο του Ι.Γ.Σταθόπουλου το οποίο δεν ακολουθεί καμία από τις προαναφερόμενες σχολές κατασκευής. Προσωπικά θεωρώ, και έχοντας δει αρκετά μαντολίνα του Ι.Γ.Σταθόπουλου –ναπολιτάνικου μοντέλου- ότι πρόκειται για όργανο που έχει κατασκευαστεί πριν το 1900 καθώς η κατασκευαστική του λογική σχετίζεται περισσότερο με το λαούτο.
Είναι φτιαγμένο με κελεμπέκι Birdseye με τριπλά φιλέτα. Αυτό που το διαφοροποιεί από άλλα μαντολίνα είναι η φαρδιά δόγα στη μέση (μάνα).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί η στρογγυλή κατασκευή του σκάφους η οποία είναι, εμφανισιακά τουλάχιστον, ίδια με τον ταμπουρά του Μακρυγιάννη όπως αναφέρει ο Νίκος Φρονιμόπουλος στο βιβλίο του Ο ΤΑΜΠΟΥΡΑΣ ΤΟΥ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ ΚΑΙ Η ΟΡΓΑΝΟΠΟΙΪΑ ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΓΑΪΛΑ-Ιστορική και Εθνολογική εταιρεία της Ελλάδος, Αθηνά 2010.
Πρόκειται για έναν ίσως πρώιμο τρόπο κατασκευής που θεωρώ ότι δεν συναντάται αλλού. Πιθανότατα λοιπόν να έγινε με «ανοικτό» ή χωρίς καλούπι όπως ακριβώς περιγράφει ο κ.Φρονιμόπουλος.
Υποθέσεις
Στο συνέδριο της Σπάρτης υποστήριξα πως ο Ιωάννης Σταθόπουλος και ο Αναστάσιος είχαν κοινή καταγωγή και συγγένεια (1α ξαδέρφια).Αυτό τεκμηριώθηκε με προφορικές μαρτυρίες αλλά και με γραπτές πηγές(δημοτολόγια, μητρώα αρρένων κλπ.) Ωστόσο πάντα αφήνω ένα περιθώριο λάθους και μάλλον απαιτείται περαιτέρω τεκμηρίωση. Αυτό ωστόσο που έχει ενδιαφέρον σε αυτό το μαντολίνο είναι η ταμπέλα η οποία αναφέρει τα βραβεία του Ι.Γ.Σταθόπουλου και πιστοποιεί ότι ήταν πράγματι ο οργανοποιός της Βασιλικής αυλής κατά το δημοσίευμα της εφημερίδας Σκρίπ, αλλά είναι και απολύτως ίδια με την αρχαιότερη ταμπέλα του Αναστασίου Σταθόπουλου. Ουσιαστικά η μια αποτελεί αντίγραφο της άλλης. Το αν ήταν συγγενείς ή όχι δεν υποδηλώνει τίποτε άλλο παρά κοινές καταβολές και κοινές αρχές στην κατασκευή μουσικών οργάνων.
Ευχαριστώ θερμά τον συλλέκτη και ερευνητή Γιάννη Μαντζούτα για τις πληροφορίες.
